story

सह्याद्रीच्या पर्वतरांगांमध्ये, घनदाट जंगलाच्या कुशीत, एका प्राचीन मंदिराच्या परिसरात 'नागमणीपूर' वसलेले होते. या नगरीची राणी होती नागकन्या 'कांचनमाला'. तिची त्वचा चंदनाच्या रंगाची, डोळे सापासारखे तेजस्वी आणि बोलण्यात अमृत भरलेले होते. कांचनमाला नागवंशीय असली तरी, तिच्या मनात मानवांबद्दल तिरस्कार नव्हता, उलट एक अनामिक ओढ होती.

एका श्रापित रात्री, पौर्णिमेच्या चंद्रप्रकाशात, कांचनमाला मंदिराच्या शिखरावर उभी होती. दुरून तिला एका मनुष्याची आकृती दिसली. तो मनुष्य म्हणजे 'वीरभद्र', एका छोट्याशा राज्याचा पराक्रमी राजकुमार. वीरभद्र शिकार करत असताना वाट चुकला होता आणि थकून भागून मंदिराच्या पायऱ्यांजवळ विसावला होता.

कांचनमालाला वीरभद्रामध्ये एक वेगळीच चमक दिसली. त्याच्या चेहऱ्यावर तेज होते, डोळ्यात प्रामाणिकपणा आणि देहबोलीत आत्मविश्वास झळकत होता. तिने त्याला आपल्या नगरीत बोलावले. वीरभद्राने आदराने राणीचा मान ठेवला आणि नागमणीपुरात प्रवेश केला.

नागमणीपूर एक अद्भुत नगरी होती. रस्ते मण्या-माणक्यांनी सजलेले होते, घरे सोन्या-चांदीने मढवलेली होती आणि हवेत जादुई सुगंध दरवळत होता. वीरभद्र या नगरीच्या सौंदर्याने मोहित झाला. कांचनमालेने त्याला नगरीची माहिती दिली, नागवंशाच्या परंपरा सांगितल्या आणि आपल्या शापित भूतकाळाबद्दल सांगितले.

भूतकाळ असा होता की, एका क्रूर मानवाने नागवंशाचा पवित्र नागराज मारला होता. त्यामुळे नागवंशावर शाप होता की, कोणतीही नागकन्या मानवाच्या प्रेमात पडली तर ती आणि तिचा प्रियकर दोघांनाही मृत्यू येईल. कांचनमाला या शापाने त्रस्त होती, पण वीरभद्राला भेटल्यावर तिला शापाची भीती वाटेना.

वीरभद्र आणि कांचनमाला एकमेकांच्या प्रेमात पडले. त्यांचे प्रेम हळू हळू फुलत गेले. ते दोघे एकमेकांना आपल्या स्वप्नांबद्दल सांगत, भविष्याच्या योजना बनवत आणि एकमेकांच्या सहवासात आनंद घेत. पण त्यांना माहीत होते की, त्यांचे प्रेम शापित आहे.

नागवंशातील काही जणांना हे प्रेम मान्य नव्हते. त्यांना वाटत होते की, कांचनमालाने नागवंशाचा अपमान केला आहे. त्यांनी कांचनमाला आणि वीरभद्रला मारण्याचा कट रचला.

एका रात्री, जेव्हा वीरभद्र आणि कांचनमाला एकांत स्थळी भेटले होते, तेव्हा नागवंशाच्या सैनिकांनी त्यांच्यावर हल्ला केला. वीरभद्राने आपल्या तलवारीने सैनिकांशी लढाई केली, पण तो एकटा होता आणि सैनिक अनेक. कांचनमालाने आपल्या जादुई शक्तीने सैनिकांना थांबवण्याचा प्रयत्न केला, पण ती अयशस्वी ठरली.

लढाईत वीरभद्र गंभीर जखमी झाला. कांचनमालाने त्याला आपल्या मांडीवर घेतले आणि त्याच्या डोळ्यातून वाहणारे अश्रू पुसले. वीरभद्राने कांचनमालेला सांगितले की, तो तिच्यावर खूप प्रेम करतो आणि तिच्यासाठी तो आपला जीव द्यायलाही तयार आहे.

कांचनमालाने वीरभद्राला सांगितले की, तीही त्याच्यावर खूप प्रेम करते आणि त्याच्याशिवाय ती जगू शकत नाही. तिने वीरभद्राला वचन दिले की, ते दोघे नेहमी एकत्र राहतील, मग ते जिवंत असोत वा मृत.

कांचनमालाने आपल्याकडील सर्वात शक्तिशाली जादुई शक्ती वापरली. तिने शाप तोडण्याचा प्रयत्न केला, पण शाप इतका शक्तिशाली होता की तो मोडणे शक्य नव्हते.

अखेर, कांचनमालाने वीरभद्राला मिठी मारली आणि दोघांनीही आपले प्राण त्यागले. त्यांचे प्रेम अमर झाले.

ज्या ठिकाणी वीरभद्र आणि कांचनमालाने प्राण त्यागले, तिथे एक सुंदर तलाव तयार झाला. त्या तलावाच्या काठावर एक चंद्रकोराच्या आकाराचे फूल उगवले. त्या फुलाला 'नागचंद्र' असे नाव देण्यात आले.

आजही, नागमणीपूरच्या लोककथांमध्ये वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाची कहाणी सांगितली जाते. त्यांचे प्रेम हे त्याग, बलिदान आणि निस्वार्थतेचे प्रतीक आहे.

अनेक वर्षांनंतर, एका तरुण इतिहासकाराला नागमणीपुराच्या जंगलात नागचंद्राचे फूल सापडले. त्याने फुलाचा अभ्यास केला आणि त्याला वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या प्रेमाची कहाणी समजली. त्याने ठरवले की, तो या कहाणीला जगासमोर आणेल.

त्या इतिहासकाराने एक पुस्तक लिहिले. पुस्तकात त्याने वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाची सत्यकथा सांगितली. पुस्तक खूप लोकप्रिय झाले आणि वीरभद्र आणि कांचनमालेचे प्रेम अमर झाले.

पुढील कथा:

अनेक युगे लोटली. नागमणीपूर नगरी काळाच्या ओघात लुप्त झाली. पण, वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या प्रेमाची आख्यायिका मात्र सह्याद्रीच्या कड्याकपाऱ्यांमध्ये घुमत राहिली. एका घनदाट वनात, जिथे नागचंद्राची फुले आजही उमलतात, एका तरुण आदिवासी मुलीला एक प्राचीन शिलालेख सापडला. शिलालेखावर वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाची कथा कोरलेली होती.

त्या मुलीचे नाव होते 'नंदिनी'. नंदिनीला वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या प्रेमाबद्दल खूप सहानुभूती वाटली. तिला त्या शापित प्रेमाला मुक्ती द्यायची होती. नंदिनीने जंगलातील जाणकार लोकांकडून माहिती मिळवली. तिला समजले की, नागचंद्राच्या फुलांमध्ये शाप तोडण्याची शक्ती आहे. पण, त्या फुलांचा उपयोग योग्य विधीनेच करता येतो.

नंदिनीने एका वृद्ध साध्वीची मदत घेतली. साध्वीने तिला नागचंद्राच्या फुलांचा विधी सांगितला. विधीनुसार, पौर्णिमेच्या रात्री, त्याच तलावाच्या काठी, जिथे वीरभद्र आणि कांचनमालाने प्राण त्यागले होते, नागचंद्राच्या फुलांची आहुती द्यायची होती आणि त्यांच्या आत्म्याला शांती मिळावी म्हणून प्रार्थना करायची होती.

पौर्णिमेची रात्र उजाडली. नंदिनीने विधिवत पूजा केली. तिने नागचंद्राची फुले तलावात अर्पण केली आणि वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या आत्म्याला शांती मिळावी म्हणून प्रार्थना केली. अचानक, तलावाच्या पाण्यातून एक तेजस्वी प्रकाश बाहेर पडला. त्या प्रकाशात वीरभद्र आणि कांचनमालाचे आत्मे नंदिनीला दिसले.

वीरभद्र आणि कांचनमालाने नंदिनीला धन्यवाद दिले. त्यांनी सांगितले की, तिच्यामुळे त्यांना शापातून मुक्ती मिळाली आहे. त्यांनी नंदिनीला आशीर्वाद दिला आणि ते दोघे स्वर्गात निघून गेले.

ज्या क्षणी वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या आत्म्यांना मुक्ती मिळाली, त्याच क्षणी नागमणीपुरावरचा शाप कायमचा नष्ट झाला. त्या दिवसापासून, नागमणीपुराच्या भूमीत सुख-समृद्धी नांदू लागली.

नंदिनीने वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या प्रेमाची कहाणी लोकांपर्यंत पोहोचवली. तिने लोकांना सांगितले की, प्रेम हे त्याग आणि बलिदानाने अमर होते.

आजही, नागमणीपुराच्या जंगलात नागचंद्राची फुले उमलतात. ती फुले वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाची साक्ष देतात आणि लोकांना निस्वार्थ प्रेमाची प्रेरणा देतात.

अंतिम अध्याय:

अनेक पिढ्या सरली. नागचंद्राच्या फुलांची गोष्ट एक दंतकथा बनून राहिली. आधुनिक युगात, 'अर्णव' नावाचा एक तरुण संशोधक नागमणीपुराच्या परिसरात आला. त्याला प्राचीन वनस्पती आणि औषधी वनस्पतींचा अभ्यास करण्याची आवड होती.

अर्णवला जंगलात फिरताना एक अनोखे फूल दिसले. ते फूल चंद्रकोरीच्या आकाराचे होते आणि त्याची चमक वेगळीच होती. अर्णवला त्या फुलाबद्दल कुतूहल वाटले. त्याने फुलाचा नमुना घेतला आणि प्रयोगशाळेत त्याची तपासणी केली.

तपासणीत अर्णवला समजले की, हे फूल सामान्य नाही. त्यात अद्भुत औषधी गुणधर्म आहेत. त्याला आठवले की, स्थानिक लोकांमध्ये या फुलाबद्दल एक दंतकथा प्रचलित आहे. त्या दंतकथेनुसार, हे फूल एका शापित प्रेमी युगुलाच्या प्रेमाचे प्रतीक आहे.

अर्णवला त्या दंतकथेवर विश्वास बसला नाही. तो एक वैज्ञानिक होता आणि त्याला फक्त तथ्यांवर विश्वास होता. पण, त्याला हे जाणवले की, या फुलामध्ये काहीतरी खास आहे.

अर्णवने फुलावर अधिक संशोधन करण्याचा निर्णय घेतला. त्याने स्थानिक लोकांकडून फुलाबद्दल माहिती मिळवली. त्याला समजले की, हे फूल फक्त नागमणीपुराच्या परिसरातच उगवते आणि ते वर्षातून एकदाच फुलते.

अर्णवने अनेक दिवस नागमणीपुरात वास्तव्य केले. त्याने फुलांच्या उगवण्याची आणि फुलण्याची प्रक्रिया बारकाईने पाहिली. त्याला हे जाणवले की, या फुलांचा संबंध वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाशी नक्कीच आहे.

एके दिवशी, अर्णव तलावाच्या काठी बसला होता. पौर्णिमेची रात्र होती आणि चंद्र पूर्णपणे तळपत होता. अचानक, त्याला तलावाच्या पाण्यात एक आकृती दिसली. ती आकृती वीरभद्र आणि कांचनमालेसारखी दिसत होती.

अर्णवला क्षणभर भीती वाटली. पण, त्याने स्वतःला सावरले आणि त्या आकृत्यांकडे लक्ष दिले. त्या आकृत्या त्याला काहीतरी सांगण्याचा प्रयत्न करत होत्या.

अर्णवला समजले की, वीरभद्र आणि कांचनमाला त्याला सांगत आहेत की, त्याने नागचंद्राच्या फुलांचा उपयोग लोकांच्या कल्याणासाठी करावा. त्यांनी त्याला सांगितले की, या फुलांमध्ये असाध्य रोगांना बरे करण्याची शक्ती आहे.

अर्णवने वीरभद्र आणि कांचनमालेचे म्हणणे ऐकले. त्याने ठरवले की, तो नागचंद्राच्या फुलांचा उपयोग लोकांच्या भल्यासाठीच करेल.

अर्णवने नागचंद्राच्या फुलांपासून औषध तयार केले. त्या औषधाने अनेक असाध्य रोग बरे झाले. लोकांमध्ये नागचंद्राच्या फुलांची आणि अर्णवची खूप चर्चा झाली.

अर्णवने वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या शापित प्रेमाची कहाणी जगाला सांगितली. त्याने लोकांना सांगितले की, प्रेम हे त्याग आणि बलिदानाने अमर होते आणि निस्वार्थ प्रेमाने कोणतेही ध्येय साध्य करता येते.

आजही, नागमणीपुराच्या जंगलात नागचंद्राची फुले उमलतात. ती फुले वीरभद्र आणि कांचनमालेच्या अमर प्रेमाची साक्ष देतात आणि लोकांना प्रेम, त्याग आणि बलिदानाची प्रेरणा देतात.

समाप्त.