अमृतवेल आणि स्वप्नांचं गाव
काळोख्या रात्री, घनदाट जंगलाच्या कुशीत वसलेलं 'स्वप्नांचं गाव'. नाव जरी स्वप्नांचं, तरी वास्तवात ते गाव इतर गावांसारखंच. मातीची घरं, कौलारू छप्परं, आणि शेतात राबणारे कष्टकरी. फरक इतकाच होता, की त्या गावात 'अमृतवेल' नावाचं एक अद्भुत झाड होतं.
अमृतवेल... साध्या वेलीसारखं दिसणारं, पण त्याच्या पानांना स्पर्श केला की माणसाला भविष्य दिसायचं. भूतकाळ आठवायचा. पण ही शक्ती सर्वांना मिळत नसे. ज्यांच्या मनात निस्वार्थ प्रेम, त्याग, आणि भूतदया असेल, त्यांनाच अमृतवेलीचा स्पर्श फलदायी ठरत असे.
गावात जानकी नावाची एक तरुणी राहत होती. ती दिसायला अत्यंत साधी, पण तिचं मन एखाद्या निर्मळ नदीसारखं होतं. गावात कुणी दुःखी असलं, आजारी असलं, की जानकी धावून जायची. तिच्या मदतीसाठी ती नेहमी तत्पर असायची.
एक दिवस गावात दुष्काळ पडला. नद्या आटल्या, विहिरी कोरड्या पडल्या, आणि शेतात पिकं सुकून गेली. गावकरी हवालदिल झाले. उपासमारीची वेळ आली. जानकीला हे बघवेना. तिने ठरवलं, अमृतवेलीचा उपयोग करून गावासाठी काहीतरी करायचं.
ती जंगलात गेली. अमृतवेलीच्या जवळ उभी राहिली. तिने डोळे मिटून प्रार्थना केली, "हे अमृतवेली माते, माझ्या गावाला वाचव. मला भविष्य दाखव, ज्यामुळे माझ्या गावाला या संकटातून बाहेर काढता येईल."
जानकीने हळूच अमृतवेलीच्या एका पानाला स्पर्श केला. आणि... एका क्षणात तिला भविष्य दिसू लागलं. तिला दिसलं, की गावाच्या पूर्वेकडील डोंगरांमध्ये एक गुप्त झरा आहे. त्या झऱ्याचं पाणी गावात आणलं, तर दुष्काळ मिटू शकतो.
जानकी धावत गावात परतली. तिने गावकऱ्यांना सगळी गोष्ट सांगितली. सुरुवातीला कुणालाही तिच्यावर विश्वास बसेना. पण जानकीच्या प्रामाणिकपणामुळे आणि भूतदयाळू स्वभावामुळे गावकरी तयार झाले.
गावकरी जानकीसोबत डोंगरावर गेले. त्यांनी दिवस-रात्र मेहनत करून तो गुप्त झरा शोधून काढला. मग त्यांनी एकत्र येऊन झऱ्याचं पाणी गावात आणण्यासाठी एक योजना बनवली.
गावातला एक वृद्ध माणूस, तात्या, त्याला स्वप्न पडायची. पण ती स्वप्नं सामान्य नसायची. ती भविष्यवेधी स्वप्नं असायची. तात्यांनी सांगितलं, "आपल्याला नदीच्या दिशेने एक बोगदा खणावा लागेल. त्या बोगद्यातून पाणी गावात येईल."
गावकऱ्यांनी तात्यांच्या स्वप्नावर विश्वास ठेवला. त्यांनी नदीच्या दिशेने बोगदा खणायला सुरुवात केली. काम खूप कठीण होतं. डोंगर फोडायला खूप शक्ती लागत होती. पण गावकऱ्यांनी हार मानली नाही.
बोगदा खणत असताना, त्यांना एक जुनी गुंफा सापडली. त्या गुंफेत एक रहस्यमय शिलालेख होता. गावातल्या शिक्षकांनी तो शिलालेख वाचला. त्या शिलालेखात लिहिलं होतं, "ज्या दिवशी अमृतवेलीच्या शक्तीने गावाचा उद्धार होईल, त्या दिवशी या गुंफेतून एक अद्भुत शक्ती बाहेर येईल."
दरम्यान, जानकीला आणखी एक स्वप्न पडलं. तिला दिसलं, की बोगदा खणताना एक मोठा दगड आड येतो आहे. तो दगड काढला, तरच पाणी गावात येईल. तिने गावकऱ्यांना त्या दगडाबद्दल सांगितलं.
गावकऱ्यांनी तो दगड काढण्याचा प्रयत्न केला. पण तो दगड खूप मोठा आणि जड होता. कुणालाही तो हलवता येईना. मग जानकीने पुन्हा अमृतवेलीची मदत घेतली. तिने अमृतवेलीला स्पर्श केला आणि तिला एक युक्ती सुचली.
जानकीने गावकऱ्यांना सांगितलं, "आपण सगळे मिळून एका विशिष्ट मंत्राचा जप करूया. त्या मंत्राने दगडाला शक्ती मिळेल आणि तो आपोआप बाजूला सरकेल."
गावकऱ्यांनी जानकीने सांगितल्याप्रमाणे केलं. त्यांनी एकाग्रतेने मंत्राचा जप केला. आणि... आश्चर्य! तो मोठा दगड हळू हळू बाजूला सरकला. बोगद्यातून पाण्याचा प्रवाह सुरू झाला.
पाणी गावात आलं. नद्या भरल्या. विहिरी तुडुंब भरल्या. शेतात हिरवळ परत आली. गावकरी आनंदाने नाचू लागले. दुष्काळाचं सावट दूर झालं.
ज्या दिवशी गावात पाणी आलं, त्याच दिवशी त्या गुंफेतून एक अद्भुत प्रकाश बाहेर पडला. तो प्रकाश संपूर्ण गावात पसरला. त्या प्रकाशामुळे गावकऱ्यांच्या मनात प्रेम, दया, आणि सहानुभूतीची भावना आणखी वाढली.
अमृतवेलीच्या शक्तीमुळे आणि गावकऱ्यांच्या एकजुटीमुळे 'स्वप्नांचं गाव' खरंच स्वप्नांचं गाव बनलं. गावात सुख-समृद्धी नांदू लागली. जानकीने दाखवलेल्या निस्वार्थ प्रेमामुळे आणि त्यागामुळे गावाला नवं जीवन मिळालं.
पण गोष्ट इथेच संपत नाही. त्या गुंफेतून निघालेल्या प्रकाशामुळे गावात काहीतरी बदल घडू लागले. गावकऱ्यांना आता भविष्यात घडणाऱ्या चांगल्या गोष्टींची स्वप्नं पडू लागली. त्यांना एकमेकांच्या मनातले विचार कळू लागले.
एका लहान मुलाला, रविंद्रला, प्राण्यांची भाषा समजू लागली. तो जंगलात जाऊन प्राण्यांशी बोलू लागला. त्यांना मदत करू लागला. गावातल्या कलाकारांना, चित्रकारांना, अप्रतिम चित्रं काढण्याची प्रेरणा मिळू लागली. त्यांची चित्रं बोलू लागली.
गावातल्या स्त्रिया, ज्या मातीची भांडी बनवायच्या, त्यांची भांडी आता स्वतःहून रंग भरू लागली. त्या भांड्यांवर सुंदर नक्षीकाम उमटू लागलं. ती भांडी जिवंत वाटू लागली.
अमृतवेलीच्या जादूने आणि गुंफेतून निघालेल्या प्रकाशामुळे 'स्वप्नांचं गाव' एका अद्भुत जगात बदललं. ते गाव आता केवळ स्वप्नांचं गाव नव्हतं, तर ते जादूचं गाव बनलं होतं.
पण या जादूचा वापर गावकऱ्यांनी फक्त चांगल्या कामांसाठीच केला. त्यांनी कधीही त्याचा दुरुपयोग केला नाही. कारण त्यांना माहीत होतं, की निस्वार्थ प्रेम आणि त्याग हेच जीवनाचे खरे सार आहेत.
आणि अशा प्रकारे 'स्वप्नांचं गाव' एका नवीन युगात प्रवेश करतं. एका अशा युगात, जिथे स्वप्नं वास्तवात उतरतात आणि जादू जीवनाचा एक भाग बनते.
एक दिवस, गावात एक अनोळखी माणूस आला. त्याचं नाव होतं, 'विनायक'. तो शहरातून आला होता. विनायकला अमृतवेलीच्या चमत्काराबद्दल कळलं होतं. त्याला स्वतःच्या फायद्यासाठी अमृतवेलीचा उपयोग करायचा होता.
विनायकने जानकीला भेटून तिला अमृतवेलीच्या पानाची मागणी केली. त्याने तिला खूप पैसे देऊ केले. पण जानकीने त्याला नकार दिला. तिने सांगितलं, "अमृतवेल ही गावाची संपत्ती आहे. तिचा उपयोग फक्त लोकांच्या कल्याणासाठीच होऊ शकतो."
विनायकने जानकीला धमक्या देण्यास सुरुवात केली. त्याने गावकऱ्यांना त्रास देण्यास सुरुवात केली. त्याला अमृतवेल कोणत्याही किंमतीत हवी होती.
गावकऱ्यांनी एकत्र येऊन विनायकचा विरोध केला. त्यांनी त्याला सांगितलं, "तुम्ही कितीही प्रयत्न केलात, तरी तुम्हाला अमृतवेल मिळणार नाही."
विनायकने गावात आग लावली. त्याने गावकऱ्यांची घरं जाळली. त्याने अमृतवेलीला तोडण्याचा प्रयत्न केला.
जानकीने आपल्या जीवाची पर्वा न करता अमृतवेलीला वाचवलं. तिने गावकऱ्यांच्या मदतीने विनायकला पकडलं आणि पोलिसांच्या हवाली केलं.
विनायकच्या जाण्यानंतर गावात पुन्हा शांतता परतली. गावकऱ्यांनी पुन्हा एकदा एकत्र येऊन आपलं गाव नव्याने उभं केलं. त्यांनी अमृतवेलीची अधिक काळजी घेतली.
आणि अशा प्रकारे 'स्वप्नांचं गाव' नेहमीच आपल्या स्वप्नांना जपत राहिलं. त्या गावात जादू होती, प्रेम होतं, त्याग होता, आणि होती एकजूट. आणि म्हणूनच ते गाव खरंच स्वप्नांचं गाव बनलं होतं.
काही वर्षांनंतर, जानकी वृद्ध झाली. तिने आपलं जीवन गावासाठी समर्पित केलं होतं. तिच्या निस्वार्थ सेवेमुळे आणि त्यागामुळे गावाला एक नवी ओळख मिळाली.
जानकीच्या मृत्यूनंतर, गावकऱ्यांनी तिची आठवण म्हणून गावात एक मोठं स्मारक उभारलं. त्या स्मारकावर लिहिलं होतं, "जानकी - अमृतवेलीची रक्षक आणि स्वप्नांच्या गावाची प्रेरणा."
आजही 'स्वप्नांचं गाव' त्याच उत्साहाने आणि आनंदाने जगत आहे. त्या गावात अमृतवेल आजही शाबूत आहे. आणि आजही त्या वेलीच्या जादूने गावकऱ्यांच्या जीवनात आनंद भरला जातो.
समाप्त