अमृतवेली आणि मेघपुष्पांचा शाप
दूर, नीलवर्ण आकाशाच्या खाली, गंधर्वपुराच्या सीमेवर, वसलेले होते कुमुदिनीचे वन. ह्या वनात अमृतवेली नावाच्या एका अद्भुत वनस्पतींची वाढ होत होती. ह्या वेलींच्या फुलांमध्ये, चंद्राच्या शीतल प्रकाशासारखे अमृत भरलेले असायचे, ज्याने वृद्धत्व हरण होते आणि जीवनाला नवीन पालवी फुटायची. पण, एका शापामुळे, हे अमृत फक्त प्रेमळ हृदयाच्या व्यक्तीलाच मिळत असे.
गंधर्वपुराचा राजकुमार, वीरसेन, एक पराक्रमी योद्धा होता, पण त्याच्या हृदयात कठोरता भरलेली होती. त्याला युद्धाशिवाय दुसरे काही दिसत नसे. एके दिवशी, शिकार करत असताना, तो कुमुदिनीच्या वनात पोहोचला. त्याला अमृतवेली दिसली. तिची मोहक फुले पाहून तो मोहित झाला. त्याला वाटले, ह्या अमृताने त्याला अमरत्व मिळेल.
वीरसेनने अमृतवेली तोडण्याचा प्रयत्न केला, पण एका क्षणात, वेलीतून एक तेजस्वी प्रकाश बाहेर पडला आणि त्याने वीरसेनला दूर फेकले. त्याच क्षणी, त्याला एका सुंदर मुलीची आकृती दिसली. तिचे डोळे निळ्या रंगाचे होते आणि तिचे केस सोनेरी किरणांसारखे चमकत होते. ती होती मेघपुष्पा, वनाची रक्षक.
मेघपुष्पा रागाने म्हणाली, "तू ह्या वनात शांती भंग केली आहेस. तुझ्या हृदयात प्रेम नाही, फक्त लालसा आहे. तुला ह्या अमृताचा अधिकार नाही."
वीरसेनने तिला उत्तर दिले, "मी राजकुमार आहे, मला जे हवे ते मी घेऊ शकतो."
मेघपुष्पा हसली, "राजकुमार असण्याने प्रेम मिळत नाही. प्रेम कमवावे लागते." तिने आपल्या हातातून एक लहानसा मेघ निर्माण केला आणि तो वीरसेनच्या डोक्यावर टाकला. त्या क्षणी, वीरसेनला भूतकाळ दिसू लागला - त्याचे बालपण, त्याचे आई-वडील आणि त्याचे कठोर शिक्षक. त्याला समजले, की त्याच्या वडिलांनी त्याला फक्त युद्ध शिकवले, प्रेम नाही.
वीरसेनला पश्चात्ताप झाला. त्याने मेघपुष्पाला विचारले, "मी काय करू, ज्यामुळे माझ्या हृदयात प्रेम निर्माण होईल?"
मेघपुष्पा म्हणाली, "तुला स्वतःला बदलावे लागेल. तुला लोकांची सेवा करावी लागेल, त्यांच्या दुःखात सहभागी व्हावे लागेल. जेव्हा तुझ्या हृदयात इतरांसाठी प्रेम निर्माण होईल, तेव्हाच तुला ह्या अमृताचा अधिकार मिळेल."
वीरसेनने मेघपुष्पाचे म्हणणे ऐकले. तो परत गंधर्वपुरात गेला, पण त्याने सिंहासन स्वीकारले नाही. त्याने सामान्य माणसांप्रमाणे जीवन जगायला सुरुवात केली. तो गावोगावी फिरला, लोकांची मदत केली, त्यांच्या समस्या सोडवल्या. त्याने गरीब मुलांसाठी शाळा उघडल्या आणि आजारी लोकांसाठी दवाखाने बांधले.
अनेक वर्षे निघून गेली. वीरसेन आता एक वृद्ध माणूस झाला होता, पण त्याच्या हृदयात प्रेम आणि दयाळूपणा भरलेला होता. एके दिवशी, तो पुन्हा कुमुदिनीच्या वनात पोहोचला. त्याला आठवले, की एकेकाळी तो इथे अमरत्वाच्या लालसेने आला होता.
तो अमृतवेलीच्या जवळ गेला. ह्या वेळेस, वेलीने त्याला विरोध केला नाही. उलट, तिची फुले अधिक तेजस्वी झाली. मेघपुष्पा त्याच्यासमोर प्रकट झाली. तिने स्मितहास्य केले आणि म्हणाली, "आता तू बदललास. तुझ्या हृदयात प्रेम आहे. आता तुला ह्या अमृताचा अधिकार आहे."
मेघपुष्पाने अमृतवेलीतून थोडेसे अमृत काढले आणि वीरसेनला दिले. त्याने ते अमृत प्राशन केले. त्याला तारुण्य परत मिळाले नाही, पण त्याच्या चेहऱ्यावर शांती आणि समाधान होते. त्याला समजले, की अमरत्व म्हणजे आयुष्य वाढवणे नव्हे, तर प्रेम आणि दयाळूपणाने जीवन जगणे.
वीरसेन आणि मेघपुष्पा एकमेकांच्या प्रेमात पडले. त्यांचे प्रेम म्हणजे पृथ्वी आणि आकाशाचे मिलन होते. त्यांनी कुमुदिनीच्या वनात एक नवीन जीवन सुरु केले. त्यांनी ठरवले, की ते दोघे मिळून ह्या वनाचे रक्षण करतील आणि प्रेमळ हृदयाच्या लोकांना अमृतवेलीच्या अमृताने मदत करतील.
पण, शाप अजून संपलेला नव्हता. कुमुदिनीच्या वनावर एका राक्षसाची नजर होती. क्रूरदंत नावाचा तो राक्षस, अमरत्वाच्या लालसेने वनात आला होता. त्याला समजले, की वीरसेन आणि मेघपुष्पा अमृताचे रक्षण करत आहेत.
क्रूरदंताने वनावर हल्ला केला. त्याने आपल्या राक्षसी शक्तीने वनातील झाडे तोडली आणि अमृतवेली नष्ट करण्याचा प्रयत्न केला. वीरसेन आणि मेघपुष्पाने त्याचा प्रतिकार केला, पण क्रूरदंत खूप शक्तिशाली होता. त्यांच्यात भयंकर युद्ध झाले.
युद्धाच्या दरम्यान, क्रूरदंताने मेघपुष्पाला पकडले आणि तिला मारण्याचा प्रयत्न केला. वीरसेनने तिला वाचवण्यासाठी आपल्या प्राणांची बाजी लावली. त्याने क्रूरदंतावर जोरदार हल्ला केला, पण क्रूरदंताने त्याला गंभीर जखमी केले. वीरसेन जमिनीवर कोसळला.
मेघपुष्पाने आपल्या सर्व शक्ती एकवटून क्रूरदंतावर वार केला. तिच्या वारामुळे क्रूरदंत मारला गेला, पण वीरसेन खूप जखमी झाला होता. तो आपल्या शेवटच्या श्वासा घेत होता.
मेघपुष्पा रडायला लागली. तिने वीरसेनला आपल्या कुशीत घेतले आणि म्हणाली, "मी तुझ्यावर खूप प्रेम करते."
वीरसेनने तिच्या डोळ्यात पाहिले आणि म्हणाला, "मी पण तुझ्यावर प्रेम करतो. तू मला प्रेमळ हृदय दिले, ह्यासाठी मी तुझा आभारी आहे."
वीरसेनने आपला शेवटचा श्वास घेतला. मेघपुष्पा खूप दुःखी झाली, पण तिने हार मानली नाही. तिने ठरवले, की ती वीरसेनच्या स्वप्नांना पूर्ण करेल आणि कुमुदिनीच्या वनाचे रक्षण करेल.
मेघपुष्पाने आपल्या जादूने वीरसेनच्या रक्ताच्या थेंबातून एक नवीन फूल तयार केले. ते फूल लाल रंगाचे होते आणि ते प्रेमाचे प्रतीक होते. तिने ते फूल अमृतवेलीच्या जवळ लावले. त्या फुलातून एक नवीन वेल वाढू लागली. ती वेल वीरसेन आणि मेघपुष्पाच्या अमर प्रेमाचे प्रतीक बनली. त्या वेलीला 'प्रेमवेली' असे नाव मिळाले.
असे म्हणतात, की आजही कुमुदिनीच्या वनात प्रेमवेली आहे. ज्यांच्या हृदयात खरे प्रेम आहे, त्यांना ह्या वेलीच्या दर्शनाने शांती आणि आनंद मिळतो. आणि ज्यांच्या हृदयात लालसा आहे, त्यांना ह्या वेलीपासून दूर राहावे लागते, कारण ह्या वेलीत वीरसेन आणि मेघपुष्पाच्या प्रेमाचा शाप आहे.
***