अमृतवेल आणि शापित सरोवर
सावळ्या डोंगराच्या कुशीत वसलेले ते गाव, चिंचवड. नावाप्रमाणेच चिंचेची झाडं सर्वत्र. पण गावाला खरी ओळख होती ती, गावाबाहेर असलेल्या एका सरोवरामुळे. 'शापित सरोवर', असं त्याला सगळे म्हणायचे. कारण कुणीतरी सांगितलं होतं, एका श्रापित राजकन्येचा आत्मा आजही तिथे भटकतो आणि तिच्या क्रोधाचा बळी कुणीतरी ठरतोच.
गावात माधव नावाचा एक तरुण राहत होता. धाडसी, निडर आणि तितकाच मनमिळाऊ. त्याला अंधश्रद्धा वगैरे गोष्टींवर विश्वास नव्हता. एकदा गावात बोलणं निघालं, की सरोवराच्या काठावर एक अद्भुत वेल आहे, अमृतवेल. तो ज्याला मिळेल, त्याला अमरत्व प्राप्त होतं. माधवला गंमत वाटली. 'अमरत्व वगैरे थोतांड आहे,' तो म्हणाला, 'मी जातो आणि बघतो तरी, काय आहे त्या वेलीत!'
दुसऱ्या दिवशी, पहाटेच माधव निघाला. गावातून सरोवराकडे जाणारा रस्ता भयाण होता. घनदाट झाडी, किर्र आवाज आणि मधूनच येणारी वाऱ्याची झुळूक, भीतीदायक वातावरण तयार करत होती. पण माधव डगमगला नाही. तो चालत राहिला. अखेर तो सरोवरावर पोहोचला.
सरोवर खरंच खूप सुंदर होतं. शांत, निळेशार पाणी आणि सभोवताली उंच डोंगर. पण वातावरणात एक विचित्र शांतता होती. जणू काहीतरी गडबड आहे. माधवने सरोवराच्या काठावर नजर फिरवली. त्याला एक वेल दिसली. ती इतर वेलींपेक्षा वेगळी होती. तिची पानं सोनेरी रंगाची होती आणि त्यातून एक प्रकारची चमक येत होती. हीच ती अमृतवेल!
माधव वेलीच्या दिशेने चालला. जसा तो जवळ पोहोचला, तसं त्याला कुणीतरी कुजबुजत असल्याचा आवाज आला. 'दूर राहा...दूर राहा...' आवाज खूप कमजोर होता, पण स्पष्ट ऐकू येत होता. माधव थांबला. त्याने इकडे तिकडे पाहिलं, पण त्याला कुणीच दिसलं नाही.
त्याने आवाज दुर्लक्षित केला आणि वेलीला स्पर्श केला. स्पर्श करताच, त्याला एक थंडगार शक्ती जाणवली. त्याला चक्कर येऊ लागली आणि तो जमिनीवर कोसळला. त्याला आठवतंय, कुणीतरी त्याला उचलून घेतलं आणि पाण्यात बुडवलं. मग अंधार...
जेव्हा त्याला जाग आली, तेव्हा तो एका वेगळ्याच जगात होता. सर्वत्र धुकं पसरलेलं होतं आणि हवेत एक प्रकारचा सुगंध होता. त्याला समोर एक स्त्री दिसली. ती खूप सुंदर होती, पण तिचं सौंदर्य उदास होतं. तिच्या डोळ्यात एक प्रकारची वेदना होती.
"तू कोण आहेस?" माधवने विचारलं.
"मी राजकन्या चंद्रिका. या सरोवराची शापित आत्मा," तिने उत्तर दिलं.
माधवला सगळं आठवलं. शापित सरोवर, अमृतवेल आणि आता ही राजकन्या. त्याला समजलं, तो एका मोठ्या संकटात सापडला आहे.
"माझ्यावर शाप आहे. एका दुष्ट जादूगराने मला शाप दिला आहे. जो कुणी अमृतवेलीला स्पर्श करेल, तो माझ्या जगात येईल आणि कायमचा इथेच राहील," चंद्रिका म्हणाली.
माधव घाबरला. त्याला आपल्या गावाची आठवण आली. आपल्या आई-वडिलांची आठवण आली. त्याला कोणत्याही परिस्थितीत परत जायचं होतं.
"या शापातून मुक्ती मिळवण्याचा काही मार्ग आहे का?" माधवने विचारलं.
"एक मार्ग आहे. जर कुणी निस्वार्थपणे माझ्यावर प्रेम केलं, तर हा शाप दूर होऊ शकतो," चंद्रिका म्हणाली.
माधव विचार करू लागला. चंद्रिका सुंदर होती, पण ती एक शापित आत्मा होती. तिच्यावर प्रेम करणं म्हणजे स्वतःला कायमचं तिच्या जगात अडकवून घेणं. पण त्याला आपल्या गावाला परत जायचं होतं. आपल्या कुटुंबाला भेटायचं होतं.
त्याने निर्णय घेतला. "मी तुझ्यावर प्रेम करायला तयार आहे," तो म्हणाला.
चंद्रिकाला आश्चर्य वाटलं. "तू खरं बोलतोयस?" तिने विचारलं.
"हो. मला माझ्या घरी परत जायचं आहे आणि त्यासाठी मी काहीही करायला तयार आहे," माधव म्हणाला.
चंद्रिका हसली. "तुझं प्रेम खरं आहे की नाही, हे मला तपासावं लागेल. तुला काही परीक्षा द्याव्या लागतील," ती म्हणाली.
माधव तयार झाला. चंद्रिकाने त्याला अनेक कठीण परीक्षा दिल्या. त्याला डोंगरावर चढावं लागलं, खोल दरीत उतरायला लागलं आणि अनेक राक्षसांशी लढावं लागलं. प्रत्येक परीक्षेत माधव उत्तीर्ण झाला. त्याने दाखवून दिलं, की तो निस्वार्थपणे चंद्रिकेवर प्रेम करतो.
अखेरीस, चंद्रिका समाधानी झाली. "तुझं प्रेम खरं आहे. तू माझ्या शापातून मला मुक्त करू शकतोस," ती म्हणाली.
चंद्रिकाने माधवचा हात धरला आणि एका मंत्राचा जप केला. अचानक सर्वत्र प्रकाश पसरला. धुकं विरघळलं आणि वातावरण बदललं. माधव आणि चंद्रिका पुन्हा सरोवराच्या काठावर उभे होते.
"शाप आता दूर झाला आहे. मी आता मुक्त आहे," चंद्रिका आनंदाने म्हणाली.
चंद्रिकाने माधवचे आभार मानले. "तू माझ्यासाठी जे केलंस, ते मी कधीच विसरणार नाही. तू मला शापातून मुक्त केलंस. मी तुला काहीतरी देऊ इच्छिते," ती म्हणाली.
चंद्रिकाने अमृतवेलीकडे बोट दाखवलं. "ही वेल तुला अमरत्व देईल. तू जर तिची काळजी घेशील, तर ती तुझ्या गावाला समृद्ध करेल," ती म्हणाली.
माधवने वेलीला नमस्कार केला. "मला अमरत्व नको आहे. मला फक्त माझ्या गावाची सेवा करायची आहे," तो म्हणाला.
चंद्रिका हसली. "तुझी इच्छा पूर्ण होईल," ती म्हणाली आणि हळू हळू हवेत विरघळली.
माधव अमृतवेलीला घेऊन गावात परतला. त्याने ती वेल गावाच्या मध्यभागी लावली. काही दिवसातच, वेलीची वाढ झाली आणि तिने गावाला हिरवाईने नटवलं. गावाला समृद्धी मिळाली आणि लोकांचे दुःख दूर झाले.
माधवने कधीही अमरत्वाचा विचार केला नाही. त्याने आपलं जीवन गावकऱ्यांच्या सेवेत समर्पित केलं. त्याने सिद्ध केलं, की प्रेम आणि निस्वार्थ सेवा हीच जीवनाची खरी परिभाषा आहे.
आणि म्हणूनच, चिंचवड गाव आजसुद्धा माधवच्या त्यागाची आणि चंद्रिकेच्या मुक्तीची साक्ष देत उभे आहे.
समाप्त