दुर्गम दऱ्यांचा शोध
सूर्य मावळतीला झुकला होता आणि नारंगी रंगाची उष्णता डोंगरकड्यांना स्पर्शून जात होती. सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेल्या आंबोली गावात शांतता नांदत होती, पण माझ्या मनात मात्र वादळ उठले होते. मी, अर्जुन देशमुख, एक हौशी गिर्यारोहक आणि इतिहास संशोधक, एका अशा मोहिमेवर निघालो होतो, ज्याबद्दल केवळ आख्यायिकाच ऐकायला मिळत होत्या – ‘काळदरी’ चा शोध.
गावातील वृद्ध नारळ विक्रेते काका मला म्हणाले होते, “अर्जुन, काळदरी हे नाव जरी ऐकायला भयंकर असले, तरी तिथे निसर्गाची अद्भुत किमया दडलेली आहे. पण लक्षात ठेव, तिथे पोहोचणं सोपं नाही. अनेक पिढ्यांपासून गावकरी त्या दरीपासून दूर राहिले आहेत, कारण तिथे जाण्याचा मार्ग अत्यंत धोकादायक आहे.”
मी हसलो आणि त्यांना म्हणालो, “काका, धोका पत्करणं हेच तर माझ्या आयुष्याचं ध्येय आहे.”
दुसऱ्या दिवशी पहाटे, मी माझ्या पाठीवर मोठा बैग लावला. त्यात दोरखंड, गिर्यारोहणासाठी लागणारी आवश्यक उपकरणे, पाणी आणि काही सुका खाऊ होता. काळदरीकडे जाण्याचा मार्ग आंबोलीच्या घनदाट जंगलातून जात होता. उंचच उंच झाडं, त्यावर चढलेल्या वेली आणि जमिनीवर पसरलेली झुडपं यामुळे वाट काढणं खूप कठीण होत होतं.
जंगलात चालताना मला अनेक प्रकारचे आवाज ऐकू येत होते. पक्षांचा किलबिलाट, वन्य प्राण्यांच्या डरकाळ्या आणि पानांची सळसळ, हे सर्व मिळून एक अद्भुत संगीत तयार झाले होते. मी हळू हळू पुढे सरकत होतो, माझ्या डोक्यात फक्त एकच विचार होता – काळदरी.
पहिला दिवस
दुपारपर्यंत मी जंगलाच्या बऱ्याच आत पोहोचलो होतो. अचानक मला एका ठिकाणी काहीतरी चमकताना दिसले. मी जवळ जाऊन बघितले, तर ते एका जुन्या मंदिराचे अवशेष होते. मंदिराच्या भिंतींवर काहीतरी कोरीव काम केलेले होते, पण ते आता पूर्णपणे अस्पष्ट झाले होते.
मी मंदिराच्या अवशेषांचे बारकाईने निरीक्षण केले. मला एका ठिकाणी एक शिलालेख दिसला. तो शिलालेख प्राचीन मराठी भाषेत होता. मी तो वाचण्याचा प्रयत्न केला. खूप प्रयत्नानंतर मला त्यातले काही शब्द समजले – ‘काळभैरव’, ‘दरी’ आणि ‘रक्षण’.
या शिलालेखावरून मला अंदाज आला की, हे मंदिर काळभैरवाचे असावे आणि या दरीचे रक्षण करण्याची जबाबदारी या मंदिरावर होती. पण कोणाला आणि कशापासून रक्षण करायचे, हे मात्र मला समजत नव्हते.
मी मंदिराच्या आसपास आणखी शोध घेतला, पण मला काही विशेष माहिती मिळाली नाही. मग मी पुन्हा माझ्या प्रवासाला सुरुवात केली. सूर्यास्तापर्यंत मी एका नदीच्या काठी पोहोचलो. नदीचे पाणी एकदम थंड आणि स्वच्छ होते. मी तिथेच मुक्काम करण्याचा निर्णय घेतला.
रात्री मी नदीच्या काठी बसून जेवण केले आणि आकाशाकडे बघत विचार करत बसलो. माझ्या मनात अनेक प्रश्न होते. काळदरी म्हणजे काय? त्या मंदिराचे रहस्य काय आहे? आणि या सगळ्या गोष्टींचा एकमेकांशी काय संबंध आहे?
दुसरा दिवस
दुसऱ्या दिवशी सकाळी मी लवकर उठलो आणि नदी पार करून पुन्हा जंगलात प्रवेश केला. आजचा मार्ग अधिक खडतर होता. डोंगर चढायचे होते, खोल दऱ्या ओलांडायच्या होत्या आणि घनदाट झाडीतून वाट काढायची होती.
दुपारपर्यंत चालून मी एका मोठ्या कड्याच्या खाली पोहोचलो. हा कडा खूप उंच होता आणि त्याला चढणे खूपच कठीण होते. पण माझ्याकडे दुसरा कोणताही पर्याय नव्हता. मी दोरखंड काढला आणि हळू हळू कड्यावर चढायला सुरुवात केली.
कड्यावर चढताना मला अनेक अडचणी आल्या. काही ठिकाणी दगड निसरडे होते, तर काही ठिकाणी पकडायला जागा नव्हती. पण मी हार मानली नाही. मी माझ्या ध्येयावर लक्ष केंद्रित केले आणि हळू हळू पुढे सरकत राहिलो.
अखेरीस, खूप प्रयत्नानंतर मी कड्याच्या माथ्यावर पोहोचलो. माथ्यावर पोहोचल्यावर मला एक अद्भुत दृश्य दिसले. माझ्या समोर एक खोल दरी होती, जी पूर्णपणे धुक्यात लपलेली होती. हीच ती काळदरी असावी, असा विचार माझ्या मनात आला.
मी दरीच्या काठावर उभा राहून खाली बघितले. दरी खूप खोल होती आणि तिच्या तळाशी काय आहे, हे मला दिसत नव्हते. धुक्यामुळे वातावरण आणखी रहस्यमय वाटत होते.
मी दोरखंडाच्या साहाय्याने दरीत उतरण्याचा निर्णय घेतला. दरीत उतरताना मला खूप भीती वाटत होती, पण माझ्या मनात एक वेगळीच उत्सुकता होती. मला या दरीचे रहस्य उलगडायचे होते.
दरीतील रहस्य
दरीच्या तळाशी पोहोचल्यावर मी बघितले की, तिथे एक लहान गुंफा आहे. मी गुंफेत प्रवेश केला. गुंफेत खूप अंधार होता, त्यामुळे मला काही दिसत नव्हते. मी माझ्या बॅगमधून टॉर्च काढला आणि गुंफेत प्रकाश टाकला.
टॉर्चच्या प्रकाशात मला दिसले की, गुंफेच्या भिंतींवर काही चित्रं कोरलेली आहेत. ती चित्रं खूप जुनी होती आणि ती कोणत्यातरी अज्ञात भाषेत होती. मी त्या चित्रांचे बारकाईने निरीक्षण केले.
चित्रांमध्ये मला काही मानवाकृती, प्राणी आणि काही रहस्यमय चिन्हे दिसली. एका चित्रात एक माणूस एका राक्षसाशी लढताना दिसत होता. दुसऱ्या चित्रात काही लोक एका मोठ्या यज्ञामध्ये आहुती देताना दिसत होते.
मी त्या चित्रांचा अर्थ लावण्याचा प्रयत्न करत होतो, पण मला काही समजत नव्हते. तेवढ्यात मला गुंफेच्या एका कोपऱ्यात काहीतरी चमकताना दिसले. मी जवळ जाऊन बघितले, तर ती एक सोन्याची मूर्ती होती. ती मूर्ती काळभैरवाची होती.
मी ती मूर्ती उचलून बघितली. ती खूप जड होती. मूर्तीच्या डोक्यावर एक हिरा जडवलेला होता. तो हिरा खूप तेजस्वी होता.
मला समजले की, याच मूर्तीचे रक्षण करण्यासाठी ते मंदिर बांधले गेले होते आणि या दरीचे रक्षण करण्याची जबाबदारी त्या मंदिरावर होती. पण कोणापासून रक्षण करायचे, हे मात्र मला अजूनही समजत नव्हते.
तेवढ्यात मला गुंफेच्या बाहेर काहीतरी आवाज ऐकू आला. मी टॉर्च घेऊन बाहेर गेलो. बाहेर मला काही माणसे उभी असलेली दिसली. त्यांच्या हातात शस्त्रे होती आणि ते खूप क्रूर दिसत होते.
त्यांच्यापैकी एका माणसाने मला विचारले, “तू कोण आहेस आणि इथे काय करतो आहेस?”
मी त्यांना सांगितले की, मी एक इतिहास संशोधक आहे आणि मी या दरीचा शोध घेण्यासाठी आलो आहे.
तो माणूस हसला आणि म्हणाला, “तू चुकीच्या ठिकाणी आला आहेस. ही दरी आमच्या पूर्वजांची आहे आणि आम्ही तिचे रक्षण करतो.”
मला समजले की, हे तेच लोक आहेत, ज्यांच्यापासून या दरीचे रक्षण करायचे आहे. हे लोक त्या सोन्याच्या मूर्तीवर आणि त्या हिऱ्यावर ताबा मिळवण्यासाठी आले होते.
त्यांनी माझ्यावर हल्ला केला. मी माझ्या बचावासाठी त्यांच्याशी लढलो. मी एक चांगला गिर्यारोहक असल्यामुळे आणि माझ्याकडे काही शस्त्रे असल्यामुळे मी त्यांना थोडा वेळ रोखून धरू शकलो.
अंतिम लढाई
पण ते लोक खूप जास्त होते आणि त्यांच्याकडे आधुनिक शस्त्रे होती. मला समजले की, मी त्यांच्याशी जास्त वेळ लढू शकत नाही. त्यामुळे मी तिथून पळून जाण्याचा निर्णय घेतला.
मी गुंफेत परत गेलो आणि ती सोन्याची मूर्ती माझ्या बॅगेत टाकली. मग मी दोरखंडाच्या साहाय्याने दरीच्या वर चढायला सुरुवात केली. ते लोक माझ्या मागे येत होते आणि माझ्यावर गोळ्या चालवत होते.
मी कसाबसा दरीच्या माथ्यावर पोहोचलो आणि तिथून जंगलात पळालो. ते लोक माझा पाठलाग करत होते, पण मी त्यांना चकमा देण्यात यशस्वी झालो.
मी आंबोली गावात परत आलो आणि गावकऱ्यांना सगळी हकीकत सांगितली. गावकऱ्यांनी मला पोलिसांना बोलावण्यास सांगितले. पोलिसांनी तात्काळ घटनास्थळी धाव घेतली आणि त्या लोकांना अटक केली.
पोलिसांनी ती सोन्याची मूर्ती आणि तो हिरा जप्त केला. त्या मूर्तीला सरकारजमा करण्यात आले.
या घटनेनंतर मला समजले की, निसर्गाच्या सौंदर्याबरोबरच जगात वाईट शक्तीही अस्तित्वात आहेत आणि त्यांचा सामना करण्यासाठी नेहमी तयार राहायला हवे.
काळदरीच्या शोधामुळे माझ्या आयुष्यात एक नवीन अनुभव आला. मी एक रहस्य उलगडले, एका लढाईत भाग घेतला आणि एका वाईट शक्तीचा पराभव केला. हा अनुभव माझ्या कायम लक्षात राहील.
समाप्त